Aquilegia is een geslacht uit de ranonkelfamilie (Ranunculaceae) en wordt ook akelei genoemd.
De bloemen van de akelei kunnen in diverse kleuren voorkomen: paars, roze, blauw, rood, geel en wit. De bloemen kunnen een of tweekleurig zijn, enkel of gevuld, met of zonder sporen en omhooggericht of naar beneden. De bloemstelen worden tussen de 40 en 80 cm hoog. De bladeren worden ongeveer 25 cm hoog.
De lange buisjes aan het begin van de bloem (meestal aan de bovenkant) zijn de sporen. In principe kunnen alleen hommels bij de nectar in de sporen omdat zij lange tongen hebben, maar bijen bijten gewoon een gaatje in de sporen zodat ze ook bij de nectar kunnen. De Europese Aquilegia soorten hebben kortere sporen dan de Amerikaanse soorten, omdat de Amerikaanse soorten door kolibries worden bezocht die een nog langere tong hebben. De Amerikaanse soorten zijn ook wat vorst gevoeliger dan de Europese soorten.
De bloemen zien er heel sierlijk en teer uit. Het is echter een zeer taaie plant met stevige, vlezige wortels. Als je de plant afbreekt boven de grond, dan loopt hij gewoon weer uit. Als je hem dus ergens weg echt wilt hebben, dan moet je dat met wortel en al doen. De enige reden waarom ik ze niet altijd gewenst vind, is omdat de akelei krachtig groeit en andere planten wegduwt. Als een akelei dus te dicht bij een andere plant groeit verwijder of verplaats ik hem.
De wortel van de Aquilegia is vlezig en gaat redelijk diep de grond in, waardoor deze plant goed tegen droogte kan, maar dat maakt het wel lastiger om de akelei te verplanten. Je moet dus diep uitsteken om de plant in zijn geheel los te krijgen. Het makkelijkste is om te verplanten als de plant nog klein is.
De akelei spreidt zich gemakkelijk uit door middel van zaad. De planten die uit de zaden komen hoeven niet dezelfde bloemkleur te hebben als de oorspronkelijke plant. Dat is dus telkens een verrassing. Als je niet wilt dat de akelei zich uitzaait, kan je de uitgebloeide bloemen afknippen voordat het zaad rijp is. Je kan het zaad ook laten rijpen en op de plaats strooien waar je nieuwe Aquilegia wilt hebben. Je kan natuurlijk ook de natuur zelf zijn gang laten gaan, het zaad laten rijpen en aan de plant laten zitten en ontdekken waar nieuwe akelei opkomt.
De zaden komen het volgende voorjaar (ze hebben een koude periode nodig) uit, maar zullen het eerste jaar nog niet bloeien. In het volgende voorjaar gaan de planten pas bloeien.
De Aquilegia is zeer geschikt voor een rotstuin en als snijbloem. De akelei houdt niet erg van te vochtige grond (zeker niet in de winter), slecht gedraineerde grond en kleigrond. De akelei gaat niet heel lang mee. Meestal gedraagt hij zich als tweejarige plant. Zo heb ik het ook bij de specificaties gezet. Doordat hij zich gemakkelijk uitzaait heb je elk jaar weer akelei in je tuin.
Bladkleur: groen
Bloeiperiode: mei – juni
Bloemkleur: divers
Eigenschap: tweejarig
Geurende bloem: nee
Grondsoort: normaal/ droog
Hoogte: 80 cm
Soort: tweejarig
Standplaats: zon/ half schaduw
Trekt bijen aan: ja
Winterhardheid: -30 ºC